Diyet yaparken nelere dikkat etmeli!

Sık sık, azar azar beslenmek metabolizmayi hizlandirdigi gibi, yavas yemeyi de saglar. Ac kalmak ve ogun atlamak, bir sonraki ogunde hem hizli hem de fazla yemek yenilmesine neden olur.

Kilo fazlasi olanlar genelde ogun atlayarak, hicbir sey yemeyerek sonuc almaya calisir. Boyle bir davranis, vucudu acliktan olme panigine surukler ve `kitlik'' moduna gecen metabolizma yavaslar, yag yakmak yerine tuketilen her besini yag seklinde depolama yoluna gider. Bu nedenle basta kahvalti olmak uzere asla ogun atlanmamasi ve 2.5 - 3 saatlik araliklarla beslenilmesi gerekir.', 'Dunya Saglik Orgutu''nun 2000 yili saglik raporunda sismanlik, "vucutta fazla miktarda yag birikmesi sonucu ortaya cikan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir saglik sorunu" olarak tanimlaniyor. Asiri besin alimi, yetersiz fiziksel aktivite, kalitim, noroendokrin etmenler, psIkolojik sorunlar, cinsiyet, egitim duzeyi, evlilik, dogum sayisi, sigarayi birakma, alkol kullanimi gibi faktorlere bagli olarak gelisen sismanlik tek basina oldugu gibi komplikasyonlari ile de yasam suresini kisaltan ve yasam kalitesini dusuren ciddi bir hastalik.

Komplikasyonlari arasinda ilk akla gelenler: Kalp-damar hastaliklari, hipertansiyon, seker hastaligi, bazi kanser turleri, solunum rahatsizliklari, karaciger yaglanmasi, safra kesesi hastaliklari, eklem hastaliklari, adet duzensizlikleri, kisirlik...
seklinde siralanabilir.

Cagimizin bu onemli saglik sorununu cozmek icin ne yapmaliyiz? Her gun gazete, dergi, televizyon, internet gibi kitle iletisim araclarinda onlarca "sok diyetler" ile karsilasiyoruz. Genel ilkeleri benzer olmakla birlikte diyet mutlaka "kisiye ozel" olarak hazirlanmali. Cunku herkesin metabolizmasi farkliliklar gosterir, tipki parmak izi gibi. Ote yandan kilo fazlasi olanlar genelde ac kalarak, ogun atlayarak, hicbir sey yemeyerek sonuc almaya calisir.
Boylesi bir davranis, vucudu acliktan olme panigine surukler ve "kitlik" moduna gecen metabolizma yavaslar, yag yakmak yerine tuketilen her besini yag seklinde depolama yoluna gider. Buna karsilik sIk sIk, azar azar beslenmek metabolizmayi hizlandirdigi gibi, yavas yemeyi de saglar.

Ac kalmak ve ogun atlamak, bir sonraki ogunde hem hizli hem de fazla yemek yenilmesine neden olur. O nedenle basta kahvalti olmak uzere asla ogun atlanmamali, 2.5 - 3 saatlik araliklarla beslenilmelidir.

Kati margarin, tereyagi, kaymak, krema, mayonez, cipsler, soslar, kuruyemisler gibi enerji degeri yuksek, ote yandan hicbir besleyici degeri olmayan yagli yiyeceklerden, kizartma ve kavurma islemlerinden olabildigince kacinmakta yarar var. Seker ve seker iceren besinler (bal, recel, pekmez, hazir meyve sulari, gazli icecekler, tatlilar vs) kana tamamen ve hizla karisirlar.

Pankreastan salinan insulin hormonu ile kan sekeri duser ve tekrar tatli yeme istegi dogar. Dolayisiyla seker ve seker iceren besinler kan sekerinde ani dalgalanmalara yol acarlar. Halbuki seker tadindan vazgecemeyenler icin uretilen, seker yerine kullanilabilen, ayni tadi verebilen, saglik acisindan sakincasi bulunmayan, dusuk kalorili veya kalori icermeyen yapay tatlandiricilar ile kan sekerindeki dalgalanmalari ve tatli istegini ortadan kaldirmak mumkun olabilir.

Suyun; alinan besinlerin sindiriminden, metabolik atiklarin disari atilmasina kadar her asamada cok onemli gorevleri bulunur. Bu nedenle gunluk sivi tuketimi arttirilmak gerekir. Katkisiz, en iyi cozucu su oldugu icin gunde 8-10 bardak su icilmesi tavsiye edilir.

Diyet yaparken cay, kahve, bitki ve meyve caylarini sekersiz ya da en azindan yapay tatlandiricilar ile gazli iceceklerin de light olanlarini tercih edin.

Ayrica posali yani lifli besinlerin tuketimi arttirin. Posali besinler kan sekerini, kan basincini (tansiyonu) ve kan kolesterolunu istenilen seviyede tutmaya yardimci olur. Midede, su ile birlikte hacimlerinin 20 kati kadar siserler; tokluk, doygunluk hissi saglarlar. Ayrica diskilama sayisini ve sIkligini arttirirlar.

Kabizlik sIkayeti varsa ortadan kalkar, boylelikle kilo vermeye de yardimci olurlar. Kalin bagirsak kanserinden koruyucu etkileri de mevcuttur. Bu yuzden haftada 2-3 kere kurubaklagil yemegi yenilmesi onerilir. Bugday ekmegi yerine kepek, cavdar, yulaf ekmegini; pirinc yerine de bulguru tercih etmeniz onerilir. Hatta pirinc, makarna, eriste ve unun da kepekli olanlarini kullanmak daha saglikli olur.
Sebze ve meyveler de posa icerir. Ancak posalari kabuk ve kabuga yakin yerlerde bulundugu icin, soyulmadan yenilebilenleri iyi bir sekilde yikadiktan sonra kabuklari ile tuketmek her zaman icin daha yararli olur.

Diyete ilave olarak mutlaka spor da yapilmasi gerekir. Dunya Saglik Orgutu en cok tempolu yuruyusu oneriyor. Bunun disinda; cok hafif tempoda kosma, bisIklete binme, yuzme, tenis, aerobik ve jimnastik tarzi kalbi calistiran sporlar yapilmasi da uygun goruluyor. Sporu asla odev olarak gormeyin. Unutmayin amac; metabolizma hizini dusurmemek, kilo verirken bir noktada agirligin sabit kalmasini onlemek, verilen kilolarin kalici olmasini saglamak ve en onemlisi saglikli yasama adim atmaktir. Sonucta "1 saat" dedigimiz gunun sadece % 4''udur.